Bogusław Schaeffer (6.06.1929 Lwów – 1.07.2019 Salzburg)

Bogusław Schaeffer jest jednym z najwybitniejszych i najoryginalniejszych twórców. Mało kto wątpi w jego geniusz, a jednak dostęp do jego dzieła i informacji o nim jest wciąż ograniczony. Dlatego podjęliśmy – z sukcesem – szereg działań, które chcemy przedstawiać w cyklicznie ukazującej się Schaefferiadce. Warto zgłębiać Schaeffera i delektować się jego przebogatą spuścizną.

Zacznijmy od muzyki. Schaeffer komponował w 25 gatunkach muzycznych, w związku z tym wykonawcy (instrumentaliści, wokaliści, dyrygenci, artyści mediów elektronicznych, aktorzy, tancerze, performerzy) mają w czym wybierać (ok. 600 dzieł), szczególnie ci poszukujący nowych wyzwań, nowoczesnych rozwiązań i niecodziennych przeżyć. Utwory Schaeffera prezentują różny stopień trudności. Niektóre z nich, bardziej złożone, wymagają dłuższego przygotowania i mistrzowskich umiejętności, ale duża część z nich, zwłaszcza z lat 50. i 60. (głównie solowych i kameralnych), stanowi świetny materiał dydaktyczny do poznawania ewolucji języka dźwiękowego w XX wieku. Zastosowane techniki kompozytorskie, zarówno te zaczerpnięte z różnorodnej muzykosfery, w jakiej twórca żył, jak i odkryte przez niego indywidualnie (np. schaefferowska notacja graficzna!), przekonują o nowatorstwie Schaeffera i jego prekursorskiej roli. Wiele z kompozycji, jak np. młodzieńcze fortepianowe Mazurki i Sonatina, Solo: Konglomerat na perkusję (show), koncert fortepianowy Quattro movimenti, kolejne koncerty na różne instrumenty, teatr instrumentalny TIS MW2, utwory symfoniczne (Kesukaan I i II, Koncert jazzowy) czy kompozycje z taśmą towarzyszącą (Projekt, Heraklitiana, Kwaiwa, blueSy I i IV) – to perełki we współczesnym repertuarze.

Bogusław Schaeffer

Teatr Schaefferowski jest kolejnym niezmierzonym światem wartym poznania: 46 sztuk teatralnych, w tym wczesny teatr, czyli scenariusze tworzone jako jeden z gatunków muzycznych (muzyka dla aktorów). Obok tematyki artystyczno-muzycznej – jakże oryginalnie przedstawianej – Schaeffer dramaturg ukazuje nam cudowność kondycji człowieka, z jego wciąż odradzającym się potencjałem, skarbem duchowych wartości i również, niestety, mroczną stroną charakteru. W swojej dramaturgii obywa się niemal bez dekoracji, można go więc grać w minimalistycznej przestrzeni teatralnego offu. Schaeffer przyciąga aktorów i widzów bogatym, wielopostaciowym językiem, kształtowanym na prawach muzycznych, popisem błyskotliwej inteligencji i niepowtarzalnym poczuciem humoru. Aktorzy (by tylko wspomnieć tych najbardziej znanych): Jan Peszek, Andrzej i Mikołaj Grabowscy, Jan Frycz – z niezmiennym sukcesem przedstawiają po dziś dzień sztandarowe utwory dramatyczne Schaeffera: Kwartet dla czterech aktorów i Scenariusze.

Ważną część dorobku Schaeffera stanowią publikacje (16 książek, setki artykułów, wywiadów). Jako muzykolog, krytyk, myśliciel, filozof kultury i wybitny erudyta wyjaśnia czytelnikom meandry muzyki współczesnej, ale też całą historię muzyki. Entuzjastów Schaeffera i jego dorobku twórczego wciąż przybywa w Polsce i za granicą. W naszym elitarnym gronie współpracowników, przyjaciół i uczniów Mistrza pragniemy, aby zainteresowanie to zataczało coraz szersze kręgi i społeczeństwo zyskało łatwy dostęp do jego muzyki, teatru i książek. W tym celu – jako Komitet Obywatelski Pamięci o Mistrzu BSCH – podjęliśmy szereg działań, które wraz z planami na przyszłość ujęliśmy w formie kalendarium.